تيم ايران و ونزوئلا عليه آمريكا
زوج عجيب
كريستيان اوليور
۱۸ تیر ۱۳۸۵
roozonline
تهران - براي آنكه مجسمه شما در تهران نصب شود، بايد شاعري مربوط به هزار سال پيش باشيد. با اين همه، مجسمه رهبر استقلال ونزوئلا كه مربوط به صد و اندي سال پيش است در پارك گفتگوي تهران در حال تماشاي عابران است.
رئيس جمهور ونزوئلا در نوامبر 2004، در حاليكه دستمال بسيجي‌ها را به گردن انداخته بود، از اين مجسمه پرده برداشت تا نشانه‌اي از روابط دوستانه دو كشور باشد.
-->
تهران - براي آنكه مجسمه شما در تهران نصب شود، بايد شاعري مربوط به هزار سال پيش باشيد. با اين همه، مجسمه رهبر استقلال ونزوئلا كه مربوط به صد و اندي سال پيش است در پارك گفتگوي تهران در حال تماشاي عابران است. رئيس جمهور ونزوئلا در نوامبر 2004، در حاليكه دستمال بسيجي‌ها را به گردن انداخته بود، از اين مجسمه پرده برداشت تا نشانه‌اي از روابط دوستانه دو كشور باشد.
دست راستي‌هاي ونزوئلا و رسانه‌هاي آمريكايي از روابط رو به گسترش چاوز با تهران انتقاد كردند. در خيالي‌ترين طرح يك توطئه، ايران براي حمل يك كلاهك اتمي به ونزوئلا و تكرار بحران موشكي كوبا در سال 1962 مشغول برنامه‌ريزي است!
در سال 2003، كه آمريكا نگران بود پولهاي شسته‌شده عربي در جزيره مارگريتاي ونزوئلا در اختيار تروريست ها قرار بگيرد، اين اتهام بي‌پايه قوت گرفت كه چريكهاي حزب‌الله در آنجا اردوگاهي برپا كرده‌اند.
مقامات ونزوئلا به شدت اين "ابعاد شيطان"ي محور تهران- كاراكاس را تكذيب كردند. در اين صورت اين دو دولت ضد آمريكايي، چه سودي از روابط نزديكتر خود مي‌برند؟
در اولين نگاه، به نظر مي‌رسد كه چاوز و همتاي ايراني او محمود احمدي‌نژاد همكاراني همفكر باشند: هر دو نظاميان پيشين و پيشتازان قيمت در اوپك هستند كه دلارهاي نفتي را با گشاده‌دستي در كشورهايشان خرج کساني مي‌كنند كه نخبگان ثروتمند آنها را فراموش كرده‌ بودند.
ايران هرچه بيشتر به 114 كشور عضو جنبش عدم تعهد نزديك ميشود تا اهرمي براي دعواي اتمي خود بيابد، و ادعا ميكند اين فقط آمريكا و كشورهاي غربي هستند كه ميگويند تهران به دنبال موشكهاي اتمي است.
پاتريك كلاسون از موسسه واشنگتن براي سياستهاي خاور نزديك، مي گويد: "همراهي كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد براي ايران بسيار مفيد است، زيرا اروپا را سراسيمه مي كند."
ونزوئلاي شجاع و عضو جنبش عدم تعهد هم يكي از سه كشوري بود كه در ماه فوريه در سازمان انرژي اتمي بر عليه ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت راي داد.
تحليلگران و دست‌اندركاران ميگويند اين يك حركت نمادين در راي‌گيري‌اي بود كه آمريكا و متحدانش در هر صورت برنده آن مي‌شدند. در واقع بحث آنها بر سر محدوديت‌هاي آشكاري است كه در مورد ميزان نزديكي كاراكاس و تهران وجود دارد.
سفير يک کشور آمريكاي لاتيني در تهران مي گويد: "راي دادن چه اهميتي دارد؟ هيچ. اما ونزوئلايي‌ها ميدانند كه خط قرمز آنها با ايران اسلحه است. هردوي آنها ميگويند كه هر حمله آمريكا را پس خواهند زد اما آنها نمي‌توانند در اسلحه با هم شريك شوند."
اين فرستاده مي‌گويد كاراكاس ميداند نبايد مشتري اصلي نفت خود، ايالات متحده را خيلي اذيت كند، و اشاره ميكند كه وزير دفاع اورلاندو مانيگليا چقدر سريع سروته شايعه فروش جنگنده‌هاي فرسوده اف16 به ايران را در ماه مه هم آورد.
آمريكا در ماه مه، ونزوئلا را از جمله بخاطر رابطه چاوز با ايران، كه متهم به حمايت مالي از تروريسم است تحريم تسليحاتي كرد. بعد از آن ونزوئلا براي تسليحات بيشتر متوجه روسيه شده است.
اعضاي بنيانگذار اوپك
ايران و ونزوئلا، چهارمين و پنجمين صادر كننده نفت در جهان، رابطه خود را در دهه 1960 به عنوان اعضاي بنيانگذار اوپك شروع كردند.
كلاسون مي گويد: "بنظر من اوپك در محور اين رابطه است. فشارهايي براي كاهش قيمتها وجود دارد كه ايران و ونزوئلا را عصبي ميكند."
هردو كشور ايران و ونزوئلا ذخاير بزرگ نفتي دارند ولي در بهره‌برداري از آن دچار مشكل هستند و به نظر آنها بازار نفت با مازاد يك ميليون بشكه نفت در روز مواجه است.
ايران همچنين در ونزوئلا سرمايه‌گذاري كرده است. ايران خودرو، بزرگترين توليد كننده خودرو در خاور ميانه، برنامه ساخت سمند را دارد و شركت نفتي پتروپارس قراردادي براي اندازه‌گيري و تائيد ذخاير نفت كمربند اورينوكو امضا كرده است.
شركتهاي ايراني در كشورهاي كارائيب به توليد تراكتور و سيمان مي‌پردازند. وزارت صنايع مي‌گويد تاكنون يك ميليارد دلار در پروژه‌هاي ونزوئلا سرمايه گذاري كرده است.
اما گذشته ازاقتصاد، چاوز و احمدي‌ نژاد متحدان عجيبي به نظر مي رسند. علي انصاري، متخصص ايران در دانشگاه سنت اندرو اسكاتلند، مي گويد: " تنها چيز مشترك اين دو، نفرت آنها از آمريكاست. بين آنها پيوند عاطفي وجود ندارد. اگر چاوز مسلمان بود كار خيلي آسان‌تر مي شد. محدوده احمدي نژاد جهان اسلام است."
عدم پذيرش حق زندگي براي اسرائيل نقطه اساسي سياست خارجي ايران است، در حاليكه ونزوئلا با دولت يهود روابط ديپلماتيك دارد. اولويت‌هاي سياست خارجي ايران عمدتا اسلامي است و از نظر مرامي نيز عوام‌‌زدگي احمدي‌نژاد با چاوز فاصله زيادي دارد. عمده‌ خرج چاوز در پايگاه هاي قدرتش در شهركهاي فقيرنشين است. در ايران اما اين پايگاه، بنيادهاي مذهبي شبح‌گونه هستند كه بودجه شان افزايش يافته است.
انصاري مي‌گويد: "عوام‌زدگي احمدي‌نژاد جنبه شعاري دارد، و برنامه‌اي پشت آن نيست. كجا هستند نظامهاي آبياري، جاده‌ها و راه‌آهن‌ها؟ انگار كه پول نفت ملك اربابي آنهاست."
وقتي مي‌پرسيم چگونه طرفداران چاوز كه او را منتخب مردم مي‌دانند مي‌توانند با كشوري رابطه صميمانه برقرار كنند كه كانديداهاي آنرا روحانيان انتخاب مي‌كنند، يك مقام ارشد ونزوئلايي مي‌گويد: "رابطه بي عيب نمي‌شود."
او در ادامه مي‌گويد: "ما معتقديم اين رابطه براي خنثي كردن امپرياليسم آمريكاي شمالي مهم است. ولي ما عميقا معتقد به اتحاديه اروپاي قدرتمند، روسيه قدرتمند و چين قدرتمند نيز هستيم."
رويترز 4 ژوئيه، 2006